De reactie van Red Amsterdam Noord op de besluiten van het Amsterdams Fonds voor de Kunst.
Net nu er in Noord een volwaardige culturele plattegrond ontstaat worden er gaten in geslagen. Met de recente besluiten van het Amsterdams Fonds voor de Kunst (AFK) verliezen vitale plekken hun meerjarige subsidie. Meteen is de samenhang weg. De ontwikkeling stopt. Het grootste en snelst groeiende stadsdeel van Amsterdam dreigt weer op achterstand te worden gezet. En dat na jaren van bouwen aan een cultureel ecosysteem dat de allure, het gemeenschapsgevoel en de reikwijdte heeft waar Noord om vraagt.
Tolhuistuin is de culturele ontmoetingsplek op de grens van stad en Noord, die talent in alle soorten en maten inzet tegen de klimaatcrisis. Over het IJ is de speeltuin van artistiek engagement in de publieke ruimte. DAT! leert jongeren hun verhaal te vertellen, op het toneel en op het scherm. Noordje is waar duizenden kinderen ontdekken dat kunst ook hùn taal is. Nieuw Dakota bewijst met elk beeldend avontuur dat Noord allesbehalve een dorp is. En dat zijn nog maar de afvallers. Met de afgewezen nieuwkomers wordt de lijst alleen maar langer. En krijgt de culturele plattegrond van Noord nog meer blinde vlekken.
Noord is groot genoeg om een scala aan culturele initiatieven te laten ontstaan, ook in wijken waar de restanten van sociaal-democratische voorzieningen voor buurtplezier – wijkcentra, buurthuizen, speeltuinen – zijn wegbezuinigd of verwaarloosd. Juist in wijken ver van het IJ zijn de afgelopen jaren initiatieven opgedoken, zelfs nu betaalbare ruimte steeds zeldzamer wordt.
Noord is ook klein genoeg om het mogelijk te maken dat deze initiatieven elkaar kennen, samen optrekken, kennis uitwisselen, overlappende doelgroepen aanspreken, hoeveel ze ook van elkaar verschillen in schaal en signatuur – van Eye tot de Theaterstraat, van NDSM tot Museum Amsterdam Noord. De Cultuurtafel Noord is daar het platform voor. Red Amsterdam Noord moedigt ook de nieuwe initiatieven aan om zich te leren verstaan met de buurt waar ze neerstrijken.
Iedereen die kunst maakt in Noord weet dat het een balanceeract is tussen artistieke ambities en sociale noodzaak. Nieuwe verhalen brengen in buurten die al met verhalen volzitten, dat evenwicht vinden is een kunst op zichzelf.
Het cultuurbeleid van de gemeente is erop gericht precies die ontwikkeling te stimuleren. Kunst als versterking van de onderlinge samenhang en het recht van spreken in delen van de stad waar die niet vanzelf spreken. Kunst als platform voor mensen die veel te lang onzichtbaar en onhoorbaar zijn gehouden. Kunst als tegenwicht aan de segregatie die met het gentrificeren van Noord steeds pijnlijker zichtbaar wordt. Dat is een ambitie die met overheidssteun versterkt moet worden, juist omdat ze de gemeentelijke ambities waarmaakt en mensen de ruimte geeft zich uit te drukken. Haal je die steun weg, dan krijg je eilandjes in Noord waar mensen met geld zich vermaken – de Papaverhoek, het Hamerkwartier, de kastelenbuurt van Buiksloterham, de zelfbouwvilla’s aan het Koopvaardersplantsoen – terwijl er voor de minder gefortuneerden steeds minder toegankelijke cultuurplekken overblijven.
Het AFK heeft voor de periode 2025-2028 een bewonderenswaardige gooi gedaan naar een stad die overal kunst van het avontuurlijke, uitnodigende soort aanbiedt. De betrokkenheid met een gastvrij, verrassend, zelfbewust en veelzijdig Amsterdam spreekt uit alles. Des te raadselachtiger dat diezelfde ambitie niet geldt voor Noord. Waar de rest van de stad erop vooruitgaat, wordt Noord achteruit geworpen. Alsof de plannen van de initiatieven die nu worden geschrapt niet worden verstaan. Alsof het werk dat ze doen wordt beoordeeld op criteria die hier niet aan de orde zijn.
Daarmee doet het AFK geen recht aan het culturele ecosysteem dat hier wordt ontwikkeld. Het ontneemt Noorderlingen in alle soorten en kleuren de kans op culturele confrontaties die dit snel groeiende stadsdeel, een smeltkroes van alle stedelijke spanningen die zomaar kunnen overkoken, juist nu nodig heeft.
Als het AFK zelf de middelen niet heeft om deze scheefgroei te repareren, dan doen wij een beroep op de gemeente om dat vanuit andere middelen te doen. Vanuit budgetten voor cultuur, onderwijs of stadsvernieuwing, vanuit de nieuwe Aanpak Noord – het zal vragen om vindingrijkheid en het doorbreken van beleidsmatige en financiële schotten, het moet anders dan anders. Precies zoals dat past bij Noord.
Red Amsterdam Noord sluit zich aan bij de gedupeerde culturele initiatieven en hun strijd om een oplossing. En als die eenmaal is gevonden, dan willen we diezelfde solidariteit ook in de toekomst zien. Een landkaart van initiatieven die werk maken van een collectieve, geaarde, uitgesproken cultuur en daar samen de ruimte voor bouwen.
Commentaires